Ο ΤΕΛΑΛΗΣ

Δεν είχε χωνί εκείνη την εποχή η Κόλη Ζντάβαινα, που ήταν τελάλης του χωριού.

Είχε, όμως δυνατή λαλιά, που ακουγόταν μακριά.

Ως τη Δολιανη, ως τη Ζγόρα, ως το Παραλίβαδο.

Όταν ερχόταν ψάρια, λαχανικά ή οποιαδήποτε άλλη πραμάτεια στο χωριό, έφτιαχνε χωνί με τις παλάμες των χεριών της και φώναζε.

Ειδοποιούσε τους κατοίκους να βγουν ν' αγοράσουν.

Ανακοίνωνε και τις τιμές τού προϊόντος.

Το παζάρι γινόταν στα πεζούλια τού Καρατζιά ή στο Νταμπόρι.

Οι πραματευτές την αντάμειβαν σε είδος.

Την χρησιμοποίησε και ο κατακτητής, για να περνούσε στο χωριό μηνύματα.

Όταν τα πολεμικά ιταλικά αεροπλάνα ετοιμαζόταν να βομβαρδίσουν, η Μάνα - Κόλαινα με το "χωνί" και ο Μήτρος Ξέρρας με τη σειρήνα, προειδοποιούσαν το χωριό να κρυφτεί ...

Έξυπνη γυναίκα. Τα ύποπτα μηνύματα  τα κακά μαντάτα, τα διαμόρφωνε.

Ο Γερμανός ετοιμάστηκε ένα τροπάρι να κάνει φονικό. Να κάψει, να εκτελέσει. Την ανάγκασε να ειδοποιήσει τους άνδρες του χωριού, για να κατέβουν κάτω.

Αυτή, που κατάλαβε τον κακό σκοπό, φώναξε:

"Προσοχή, προσοχή! Σας ενημερώνω, εκ μέρους των Γερμανών, τα λεμόνια ν' ανέβουν πάνω και τα πορτοκάλια να κατέβουν κάτω στην πλατεία του χωριού!".

Σε λίγη ώρα μαζεύτηκαν στο καθορισμένο σημείο μόνον οι γέροντες. Οι νέοι το είχαν σκάσει. Είχαν πάρει δίπλα τα βουνά.

Λένε ότι η πράξη αυτή, της κόστισε τη ζωή της Μάνα - Κόλαινας. Από το ξύλο τής αρκούδας που έφαγε, μέσα στο μήνα πέθανε.

Υστερόγραφο:

Ανέφερα πέρα - δώθε το παραπάνω περιστατικό, με στόχο μήπως βρω κάποιον που να έχει τη φωτογραφία της Μάνα - Κόλαινας, μου τη δώσει, για να συνοδέψω, όπως συνηθίζω, το κείμενο.

... Την είχε συμμαζέψει ο Βασίλης Λίλλης στ' αρχεία του και μου τη δάνεισε. Ήθελε να τη ζωγραφίσει κιόλας, για να έμπαινε, εκείνον τον καιρό, στις προθήκες του μουσείου του χωριού.

Γιώργος ΜΥΤΙΛΗΣ

13/10/2017