ΕΞΗΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΑΜΑΡΤΖΗΣ

Παρόλο που κοντεύει τα 80, άμα χτυπήσει πελάτης την πόρτα του, δεν του χαλάει χατίρι.

Ο Γιώργος Καραντζάς κάθεται και του φτιάχνει το σαμάρι.

Σκαλίζει το ξύλο για το σκελετό, φτιάχνει το σαμαροσκούτι…  

«Την τέχνη του σαμαρτζή - λέει - σαν Καρατζαίοι, την πήραμε από τον παπό - Λάμπη, που την έκλεψε από καλό σαμαρτζή του Μπερατιού.

Δουλεύοντας σ’ αυτόν σαν τσιράκι.

Έλεγε ο δεξιοτέχνης:

«Το σαμάρι είναι σαν το ρούχο στον άνθρωπο. Πρέπει να εφαρμόζει τέλεια στο σώμα…

Το πετυχαίνεις αυτό μόνο όταν μετράς καλά το λαιμό και το πίσω μέρος του ζωντανού, καθώς και το μάκρος του με το ρούπι… ».

Έδωσε το επάγγελμα ο Λάμπης μετά και στο Σωτήρη, στο Θοδωρή…

Στην πορεία έγιναν εφτά Καραντζαίοι σαμαρτζήδες, αντί των δώδεκα, που είχε συνολικά η Δερβιτσάνη.

Μέσα σ’ αυτούς ήταν κι ο Μήνος Λίλλης - Μπιντίνης, που τα ‘χε μπιτισμένα. Όσα έβγαζε από τα σαμάρια, τα γύριζε σε κέφια και σε ποτά.

Περνούσε τη ζωή του φίνα…

«Από τα 60 χρόνια σαμαρτζής, τα 45 τα μετράω στα Σωφράτικα - ομολογεί ο Γιώργος.

Η κάθε πόλη τότε είχε τα σαμαράδικά της.

Τ’ Αργυρόκαστρο το ’52 - στο ξεκίνημά μου - αριθμούσε 17.  Σκόρπια ήταν όλα, άλλα στο Βαρόσι, άλλα στο Χάνι του Σταύρου κι ορισμένα κάτω απ’ το Κάστρο, για να ‘πιαναν το Δροπολίτη, που περνούσε με τα ζώα του από κει κι έβγαινε στην αγορά.

Περισσότερο - λέει - δούλεψα με τους Λιμποχοβινούς και τους Νεπραβιστινούς, που κρατούσαν πολλά ζώα.

Κόσμος εργατικός.

Μάζευαν στο βουνό γκλογκιά, φασκόμηλο…, διάφορα φαρμακευτικά φυτά, τα φόρτωναν στα μουλάρια και τα κατέβαζαν στο χωριό...

Μου γινόταν ροκάνι - το μερεμετισμένο σαμάρι, αλλά και το καινούριο - να τους τα παρέδινα την ίδια μέρα.

Για να μην έχαναν το μεροκάματο…»

Το γερό σαμάρι γινόταν με ξύλο φτελιάς ή μιλικοκιάς…

Την καλή ξυλεία ο Γιώργος την έβρισκε στο Πιτσάρι, ενώ το βριζάχυρο, για το γέμισα της στρωματιάς, στο Λάμποβο.

Δεν ήταν καθόλου ντροπή η δουλειά του σαμαρτζή, αφού είχε χρήμα. Ο Μήτσιος Κόρρες με την τέχνη αυτή έγινε άρχοντας…

Μια μικρή παράγκα - όσο να χωράει το μάστορα και το σαμάρι, αρκεί για σαμαράδικο.

Στον τοίχο κρεμάς τα λίγα εργαλεία: Τα ειδικά σκεπάρνια: το πλατύ, το στενό και το κουφοσκέπαρνο…, τα σκαρπέλα, τα σμιλάρια, τα πριόνια…

Σου μιλάει ο Γιώργος για μπροστάρι, πιστάρι, λαιμαριά, παϊδες…- τα μέρη του σαμαριού - κι ας έχεις κάποια ηλικία κι ας κρατούσες γάιδαρο στο κατώι …

Ανοίγεις τα μάτια όλο απορία…

Τότε πώς να καταλάβει ο σημερινός  είτε αυριανός νεαρός τι υπονοεί κανείς, καθώς αναφέρει το ρητό: «Αν έσφαλε ο γάιδαρος τι φταίει το σαμάρι».

Όταν δεν έχει δει με τα μάτια του ούτε γάιδαρο, ούτε σαμάρι…

…Αφού αραιώνουν τα ζώα για μετακίνηση και μεταφορά από τον αγροτικό πληθυσμό - τ’ άλογο, το μουλάρι ο γάιδαρος - δεν χρειάζεται πια και το σαμάρι.

Εξελίχτηκαν τα πράγματα, άλλαξε η ζωή, έφτασε στη στάνη τ’ αυτοκίνητο. Έτσι που το επάγγελμα του σαμαρτζή πάει προς το σβήσιμο…

Ο Γιώργος Καρατζάς ίσως να είναι ο τελευταίος σαμαρτζής του τόπου μας.

Γιώργος ΜΥΤΙΛΗΣ

11/03/2015